Działanie hormonów tarczycy. Tarczyca należy do narządów o najbogatszym ukrwieniu. W ciągu doby przepływa przez nią całkowita ilość krwi znajdującej się w organizmie. Tkanka tego gruczołu ma unikalną w organizmie zdolność do wychwytywania z krwiobiegu jod­ków nieorganicznych, magazynowania jodu i tworzenia połączeń jodu z aminokwasem tyrozyną. Czterojodotyronina, zwana tyroksyną (T4), i trójjodotyronina (T3) są to [...]

Działanie hormonów przysadkowych. Przedni płat przy­sadki jest zbudowany z kilku rodzajów komórek gruczołowych wy­dzielających poszczególne hormony białkowe: hormon wzrostu (GH), czyli somatotropinę (STH), hormon tyreotropowy (tyreotropinę, TSH), hormon adrenokortykotropowy (kortykotropinę, ACTH), gonadotropiny: folikulostymulinę (FSH), hormon luteinizujący (LH) oraz prolak­tynę. Wydzielanie tych hormonów jest pobudzane przez hormony pep­tydowe wydzielane przez neurony różnych jąder podwzgórza. Stąd układ [...]

Podstawowe znaczenie dla prawidłowego biegu wszystkich procesów życiowych ma pobieranie i asymilacja energii i materii z zewnątrz, w ilości pokrywającej potrzeby organizmu. Spożywane pożywienie jest zużywane na pokrywanie bieżących potrzeb organizmu oraz uzupeł­nianie zapasów energetycznych, które stanowią: glikogen gromadzony w wątrobie i mięśniach oraz przede wszystkim tłu­szcze obojętne w tkance tłuszczowej. Od dawna zwrócono uwagę [...]

Każdy organizm jest w toku swego życia narażony na liczne szkodli­we dla niego działania otaczającego go świata, np. bardzo niskie i wy­sokie temperatury otoczenia, urazy mechaniczne, głód, inwazję bakte­rii, wirusów, grzybów, ataki innych zwierząt czy ludzi. Za Hansem Selye przyjęto dla tych wielu różnorodnych bodźców ogólną nazwę stres. Stres wyzwala w organizmie odpowiedź, reakcję alarmową, [...]

Rozmnażanie płciowe pojawiło się wcześnie w toku ewolucji, po­czątkowo jako pomocnicza droga reprodukcji. Miało ono podstawowe znaczenie dla stałego wzbogacenia i różnicowania zasobu informacji zawartych w genotypie. Powstanie nowej jednostki, nowego organiz­mu jest zapoczątkowane połączeniem się komórek płciowych: męskiej i żeńskiej, z których każda ma tylko połowę liczby genów. Program ge­netyczny nowej jednostki nie jest [...]

Indywidualny przebieg rozwoju, począwszy od połączenia się ple­mnika z komórką jajową, czyli powstania zygoty, budowa i czynność tkanek, narządów, ich odrębności są zapisane w genotypie każdej jed­nostki. Program genetyczny stanowi potencjał rozwojowy, który może, lecz nie musi zrealizować się w pełni. Harmonijny przebieg rozwoju zależy, przy odpowiednich warunkach środowiska zewnętrznego, od sprawnego działania układu neurohormonalnego, [...]

Rozwój jest podstawową cechą materii żyjącej. Składają się na nie­go procesy wzrastania liczby i masy komórek oraz procesy różnicowa­nia ich budowy i czynności. Przebieg tych procesów jest zaprogramo­wany w DNA. W odpowiedzi na sygnał, np. hormonalny, transkrypcji podlegają tylko te fragmenty informacji genetycznej zakodowanej w DNA, które są potrzebne w danej fazie rozwoju. Podstawowym warunkiem [...]

W ewolucyjnym rozwoju form żyjących na Ziemi powstawały coraz bardziej złożone organizmy od jednokomórkowych do wielokomórko­wych, zbudowanych z wielu milionów komórek. Już w prostych orga­nizmach wielokomórkowych istniała wymiana informacji między ko­mórkami. Nośnikami informacji były różne, stosunkowo proste związki chemiczne produkowane w komórkach, np. aminokwasy, peptydy, kwasy tłuszczowe, które wnikały do sąsiadujących komórek lub wiąza­ły się [...]

Zaburzenia odporności stanowią dużą grupę chorób, w których zdol­ność organizmu do prawidłowej odpowiedzi immunologicznej zostaje zachwiana na różnych etapach rozwoju tej odpowiedzi. Konsekwencją tych zaburzeń są nawracające zakażenia lub in­ne objawy chorobowe wynikające z niesprawnej eliminacji antyge­nów, np. autoagresja (reakcje immunologiczne przeciw własnym tkan­kom), alergizacja. Zespoły zaburzeń odporności dzieli się na pierwotne, tj. wrodzone, oraz [...]

Wczesny rozwój układu immunologicznego i komórek immunokompetentnych w życiu płodowym powoduje, że płód potrafi reagować, czyli odpowiadać na rozmaite antygeny i wewnątrzłonowe zakażenia już w 20 tygodniu trwania ciąży. Dojrzewanie odpowiedzi immunologicznej przebiega równolegle do różnicowania się i dojrzewania narządów limfoidalnych. Grasicę nabłonkową można stwierdzić już u 6-tygodniowego płodu, a w 3 miesiącu wykazać w [...]