W systemie ochrony zdrowia matki, dziecka i mÅ‚odzieży bardzo ważnÄ… rolÄ™ odgrywajÄ… kliniki pediatrii oraz poÅ‚ożnictwa i ginekoloÂgii akademii medycznych, a także kliniki chirurgii i ortopedii dzieÂciÄ™cej oraz inne. W niektórych akademiach medycznych dziaÅ‚ajÄ… inÂstytuty pediatrii oraz instytuty poÅ‚ożnictwa i ginekologii, utworzone w wyniku integracji klinik pediatrycznych lub poÅ‚ożniczo-ginekologicznych.
Głównym zadaniem klinik jest nauczanie studentów, prowadzenie badaÅ„ naukowych, sprawowanie nadzoru specjalistycznego nad wyzÂnaczonym regionem, a także przejmowanie do leczenia najtrudniejÂszych „przypadków chorobowych”, zwÅ‚aszcza z otaczajÄ…cego regionu. Wysoko kwalifikowana kadra klinik konsultuje również lub udziela wÄ…skospecjalistycznych porad chorym skierowanym przez placówki niższego szczebla, które majÄ… trudnoÅ›ci z ustaleniem diagnozy i leczeÂniem tych chorych. Kliniki odgrywajÄ… dużą rolÄ™ w specjalizowaniu peÂdiatrów, poÅ‚ożników-ginekologów, chirurgów dzieciÄ™cych, a ‚także w szkoleniu podyplomowym lekarzy.
Opieka zdrowotna w szpitalach
StacjonarnÄ… opiekÄ™, zdrowotnÄ… nad kobietami i populacjÄ… w wieku rozwojowym sprawujÄ… szpitale terenowe, szpitale wojewódzkie, kliniki pediatrii, poÅ‚ożnictwa i ginekologii akademii medycznych (lub instyÂtuty pediatrii oraz instytuty poÅ‚ożnictwa i ginekologii akademii meÂdycznych), Instytut Matki i Dziecka, a także Centrum Zdrowia DziecÂka i Centrum Zdrowia Matki-Polki.
OddziaÅ‚y szpitalne dla dzieci chorych oraz oddziaÅ‚y dla poÂÅ‚ożnic i noworodków należą do podstawowych i powinny znajdować siÄ™ w każdym terenowym szpitalu.
Liczba łóżek szpitalnych specjalistycznych dla dzieci oraz łóżek poÂÅ‚ożniczo-ginekologicznych jakkolwiek stale wzrasta – jest nadal nieÂwystarczajÄ…ca. Braki dotyczÄ… zwÅ‚aszcza łóżek poÅ‚ożniczo-ginekologiczÂnych (głównie w okresach wyżu demograficznego). Dla dzieci za maÅ‚o jest łóżek „specjalistycznych, konsultacyjnych i klinicznych”, czyli w tzw. szpitalach referencyjnych, znajdujÄ…cych siÄ™ zazwyczaj w wielkich miastach.
W Polsce preferuje siÄ™ hospitalizacjÄ™ porodów, czyli odbyÂwanie ich w szpitalu. Gwarantuje to wiÄ™ksze bezpieczeÅ„stwo rodzÄ…Âcym, zwÅ‚aszcza pierworódkom i wieloródkom od czwartego porodu (zmniejszajÄ… siÄ™ współczynniki umieralnoÅ›ci matek). Jak wykazujÄ… doÂÅ›wiadczenia innych krajów, porody tzw. domowe, nawet z dobrÄ… pomocÄ… lekarskÄ…, ale w oddaleniu od szpitala, mogÄ… zwiÄ™kszać liczbÄ™ dzieci z zaburzeniami rozwoju, zwiÄ…zanymi z uszkodzeniami i mikro- urazami powstajÄ…cymi podczas porodu.
W szpitalu opiekÄ™ nad noworodkiem i wczeÅ›niaÂkiem sprawuje lekarz pediatra, wysoko specjalizowany w fizjoloÂgii i ocenie ewentualnej patologii tego okresu życia, asystujÄ…cy przy porodzie, a nastÄ™pnie oceniajÄ…cy rozwój noworodka aż do momentu opuszczenia szpitala. Liczba łóżek dla noworodków w szpitalu w zasaÂdzie przewyższa o 15 — 20% liczbÄ™ łóżek poÅ‚ożniczych.
Noworodki urodzone w szpitalu powinny przebywać we wspólnym pomieszczeniu z matkÄ… (tzw. „system rooming in”, reduÂkujÄ…cy m.in. wczesne kontakty noworodka z zakażonym otoczeniem, a zwielokrotniajÄ…cy kontakt z matkÄ…). W razie niemożnoÅ›ci takiego rozÂwiÄ…zania zaleca siÄ™ jednoczasowe, naprzemienne zapeÅ‚nianie i zwalÂnianie sal dla noworodków i równolegle dla poÅ‚ożnic (tzw. system „koÂhorty”), w celu umożliwienia systematycznego czyszczenia i wietrzeÂnia pomieszczeÅ„ przed każdorazowym zapeÅ‚nieniem. Najtrudniejszym bowiem obecnie problemem zwiÄ…zanym z hospitalizacjÄ… porodów staÅ‚y siÄ™ zakażenia szpitalne noworodków. Szpital bywa źródÅ‚em, reÂzerwuarem i rozsadnikiem zakażeÅ„, grożących przede wszystkim nowo urodzonym dzieciom, zwÅ‚aszcza wczeÅ›niakom, czÄ™sto Å›miertelnymi skutkami.
Zakażenia szpitalne towarzyszÄ… przepeÅ‚nieniu oddziaÅ‚u poÂÅ‚ożniczego, brakom personelu, awariom sieci wodociÄ…gowej, kanalizaÂcyjnej, zÅ‚ej organizacji prania i obiegu bielizny itp. PodstawÄ… zaÂpobiegania zakażeniom i ich zwalczania jest rygoryÂstyczne przestrzeganie przepisów sanitarnych, używanie sprzÄ™tu jednoÂrazowego użytku, rÄ™czników papierowych do rÄ…k, ochraniaczy na obuÂwie, coroczne malowanie oddziałów, stosowanie odpowiednich Å›rodÂków odkażajÄ…cych bezpiecznych dla noworodków itd.
Hospitalizacja dzieci chorych, zwłaszcza najmłodszych, wymaga odpowiedniego przygotowania szpitala. Dotyczy to m.in.:
1) zapewnienia podstawowego bezpieczeństwa (np. zabezpieczenie okien, balkonów, tarasów, schodów, przeszklenia ścian działowych).
2) odpowiedniego żywienia (umożliwienie karmienia piersiÄ…, kuchÂnia mleczna i dietetyczna wg wieku);
3) zapewnienia wystarczającej opieki pielęgniarskiej;
4) aparatury, sprzętu i wyposażenia dostosowanego do wymiarów antropometrycznych i fizjologii dzieci w różnym wieku;
5) stosowania specjalnych metod diagnostycznych;
6) nasilenia zapobiegania zakażeniom szpitalnym (filtry, izolatki, reÂżim sanitarny, Å›rodki odkażajÄ…ce, sprzÄ™t jednorazowego użytku itd.);
7) zorganizowania dodatkowych zajęć (w tym szkoła szpitalna i in.).