Podstawowe znaczenie dla prawidÅ‚owego biegu wszystkich procesów życiowych ma pobieranie i asymilacja energii i materii z zewnÄ…trz, w iloÅ›ci pokrywajÄ…cej potrzeby organizmu. Spożywane pożywienie jest zużywane na pokrywanie bieżących potrzeb organizmu oraz uzupeÅ‚Ânianie zapasów energetycznych, które stanowiÄ…: glikogen gromadzony w wÄ…trobie i mięśniach oraz przede wszystkim tÅ‚uÂszcze obojÄ™tne w tkance tÅ‚uszczowej. Od dawna zwrócono uwagÄ™ na to, że istnieje zwiÄ…zek miÄ™dzy iloÅ›ciÄ… spożywanego pożywienia a zapoÂtrzebowaniem organizmu, gdyż np. po osiÄ…gniÄ™ciu dojrzaÅ‚oÅ›ci wiÄ™kÂszość ludzi utrzymuje przez wiele lat staÅ‚Ä… masÄ™ ciaÅ‚a. Odkrycia dokoÂnane w ostatnich latach pozwalajÄ… na częściowe zrozumienie mechaÂnizmów neurohormonalnej i metabolicznej regulacji procesu odżywiaÂnia siÄ™. Jakkolwiek istnieje duża różnorodność neurohormonalnych ogniw tej regulacji, dla uproszczenia można je rozpatrywać jako ukÅ‚ad sterujÄ…cy dwiema czynnoÅ›ciami: 1) inicjowaniem jedzenia oraz 2) przerywaniem, koÅ„czeniem jedzenia.
W mózgu — w podwzgórzu znajdujÄ… siÄ™ oÅ›rodki integrujÄ…ce informacje zwiÄ…zane z aktem pobrania pożywienia, procesami trawieÂnia i przemiany materii. JÄ…dra boczne, tzw. oÅ›rodek gÅ‚odu, stanoÂwiÄ… miejsce analizy informacji, bodźców i dziaÅ‚aÅ„ zwiÄ…zanych ze staÂnem gÅ‚odu, procesem pobierania pokarmu. JÄ…dra brzuszno-przyÅ›rodkowe, tzw. oÅ›rodek sytoÅ›ci, sÄ… stacjÄ… przyjmujÄ…cÄ… i przekazujÄ…cÄ… informacje mówiÄ…ce o zaspokojeniu potrzeb energetycznych. Z oÅ›rodÂka tego wychodzÄ… bodźce dziaÅ‚ajÄ…ce hamujÄ…co na oÅ›rodek gÅ‚odu. Z wymienionymi oÅ›rodkami Å›ciÅ›le powiÄ…zane sÄ… grupy komórek wyposaÂżonych w swoiste receptory dostosowane do pomiaru nastÄ™pujÄ…cych parametrów Å›rodowiska wewnÄ…trzkomórkowego: poziomu glukozy we krwi, kwasów tÅ‚uszczowych lub metabolitów przemiany tÅ‚uszczowej, zmian temperatury.
W okolicach oÅ›rodków gÅ‚odu i sytoÅ›ci w podwzgórzu wykryto wiele zwiÄ…zków peptydowych speÅ‚niajÄ…cych funkcjÄ™ neuromodulatorów, takich jak: endorfiny, somatostatyna, wazopresyna, cholecystokinina, tyreoliberyna i wiele innych. Hormony te sÄ… wydzielane zaÂrówno przez rozsiany w mózgu ukÅ‚ad neuroendokrynalny, jak i na obÂwodzie, głównie w obrÄ™bie przewodu pokarmowego.
Pobudzenie oÅ›rodka gÅ‚odu wyzwala caÅ‚y szereg odruchów pokarmoÂwych, reakcji behawioralnych, czyli zmian w zachowaniu siÄ™ jednostÂki, zabarwionych emocjonalnie niepokojem, napiÄ™ciem ^zwiÄ…zanym z poszukiwaniem i zdobywaniem jedzenia. U czÅ‚owieka zachowanie to jest silnie modulowane przez oddziaÅ‚ywanie innych czÅ‚onków spoÅ‚eÂczeÅ„stwa, jego obyczaje, tryb życia. Zaspokojenie gÅ‚odu ma silne doÂdatnie zabarwienie emocjonalne, wzbudza odczuwanie przyjemnoÅ›ci i satysfakcji.