Dziecko przychodzi na świat niezdolne do samodzielnego życia. Je­go dalsze życie, wzrost i rozwój zależą od tego, czy opiekujące się nim osoby dorosłe, zwykle rodzice, zwłaszcza matka, zaspokoją w pełni je­go potrzeby, ochronią przed niebezpieczeństwem, przed wszelkimi nie­korzystnymi czynnikami otaczającego świata, otoczą miłością.

Mózg noworodka jest już tak rozwiniÄ™ty, że dziecko dysponuje, wprawdzie ograniczonym, lecz skutecznym zestawem sygnałów, ta­kich jak: uÅ›miech, krzyk, kontakt „oko w oko”, oraz zestawem funkcji zachowawczych, jak ssanie, przywieranie, które podtrzymu­jÄ… czy przywracajÄ… fizyczny kontakt z opiekunkÄ… oraz sÄ… dostatecz­ne do wzbudzenia aktywnoÅ›ci rodzicielskiej i nawiÄ…zania kontaktu spoÅ‚ecznego.

W oddziaÅ‚ywaniu matka – noworodek, a nastÄ™pnie niemowlÄ™, dziec­ko nie jest stronÄ… biernÄ…. Wyzwala ono i inicjuje poszczególne formy aktywnoÅ›ci opiekuÅ„czej u matki. Od pierwszych minut i godzin życia nawiÄ…zuje siÄ™ miÄ™dzy matkÄ… i jej dzieckiem staÅ‚e, zsynchronizowane wzajemne oddziaÅ‚ywanie. Ruchy noworodka wykazujÄ… pewnÄ… koordy­nacjÄ™ z melodiÄ… i rytmem mowy rodziców, z jej przerwami, akcentami, a nie przejawiajÄ… takiej koordynacji z innymi powtarzajÄ…cymi siÄ™ dźwiÄ™kami w otoczeniu. Noworodek przynosi na Å›wiat już pewne in­formacje z doznaÅ„ dźwiÄ™kowych w okresie życia WewnÄ…trzÅ‚onowego, kiedy sÅ‚yszaÅ‚ stale tony serca matki oraz dźwiÄ™k jej mowy. Koordyna­cja motorycznego zachowania siÄ™ noworodka z rytmem i strukturÄ… mowy matki wskazuje, że już we wczesnych etapach rozwoju czÅ‚owiek wÅ‚Ä…cza siÄ™ w zÅ‚ożony system socjobiologiczny oddziaÅ‚ywaÅ„ swej rodzi­ny, swego spoÅ‚eczeÅ„stwa. Te wczeÅ›nie torowane drogi reakcji w ukÅ‚a­dzie nerwowym sÄ… biologicznÄ… podstawÄ… późniejszego rozwoju mowy i kontaktów spoÅ‚ecznych.

Matka „zapewnia” dziecku optymalny dla niego pokarm oraz staÅ‚y fizyczny kontakt, który daje mu peÅ‚niÄ™ poczucia bezpieczeÅ„stwa. TÄ™ więź charakteryzuje bardzo silna miÅ‚ość macierzyÅ„ska oraz szybko powstajÄ…ce przywiÄ…zanie dziecka do matki.

W pierwszych tygodniach życia głównym źródłem informacji dziecka o otoczeniu, o matce, są prawdopodobnie przede wszystkim jego doz­nania węchowe, dotykowe i statyczne. W miarę dojrzewania narządów zmysłów i ośrodkowego układu nerwowego dołączają się kolejno do sposobu rozpoznawania matki doznania czuciowe, słuchowe i wzroko­we. Okresy kontaktu związane z karmieniem, przewijaniem, wzajemne oddziaływanie niemowlęcia i matki powtarzają się rytmicznie w ciągu doby zgodnie z kształtującym się już w 2-3 miesiącu życia rytmem snu i czuwania. Podstawowe znaczenie ma ciągłość więzi tylko z jed­ną osobą.

Najbliższe środowisko — rodzina — pielęgnując niemowlę przekazu­je mu obraz świata, społeczeństwa, do którego musi się ono przystoso­wać, kształtuje swoimi działaniami jego pierwsze odruchy i reakcje. Przez pierwsze miesiące życia — w okresie intensywnego rozwoju móz­gu, powstawania wypustek w komórkach nerwowych i tworzenia się osłonek mielinowych na włóknach nerwowych — bodźce napływające ze świata zewnętrznego mają szczególne znaczenie dla rozwoju mózgu według programu genetycznego z dostosowaniem się do środowiska zewnętrznego, dla ukształtowania się psychoemocjonalnego typu jed­nostki i schematu jego społecznych kontaktów.