Okres niemowlęcy

Pod koniec pierwszego miesiąca życia pojawiają się u dziecka pierwsze świadome reakcje na otoczenie. Pierwszy odruch wa­runkowy — ruchy ssące przy ułożeniu jak do karmienia — pojawia się zwykle w 3 tygodniu życia.

W 2 miesiÄ…cu życia dziecko osiÄ…ga umiejÄ™tność zatrzymywania wzroku na barwnych przedmiotach oraz zaczyna różnicować bodźce sÅ‚uchowe. NajwczeÅ›niej wystÄ™pujÄ… reakcje skupienia i uspokojenia na gÅ‚os ludzki. W 2 – 3 miesiÄ…cu życia niemowlÄ™ odwraca gÅ‚owÄ™ w kierun­ku ludzkiego gÅ‚osu i wkrótce samo zaczyna wydawać dźwiÄ™ki grucha­nia. Jest to dźwiÄ™k wÅ‚aÅ›ciwy dla wszystkich ras, wydawany również przez dzieci gÅ‚uchonieme. W tym okresie pojawiajÄ… siÄ™ też pierwsze reakcje uczuciowe: zadowolenia, niepokoju, zÅ‚oÅ›ci, zaciekawie­nia, pierwsze Å‚zy i uÅ›miech.

W 3 miesiącu życia dziecko wodzi wzrokiem za poruszającymi się przedmiotami, obserwuje własne ręce i bawi się nimi, coraz częś­ciej się śmieje. Zaczyna zwracać na siebie uwagę otoczenia głośnym krzykiem, nawiązuje kontakt z ludźmi odpowiadając na głos i pie­szczotę uśmiechem, gruchaniem i ogólnym radosnym ożywieniem.

W 4 miesiącu życia dziecko rozpoznaje matkę, zaczyna różnico­wać barwy, w 5 miesiącu odróżnia ludzi znajomych od obcych, co­raz częściej gaworzy wydając już nie pojedyncze dźwięki, ale wyma­wiając całe sylaby i ich kombinacje.

W 6 miesiącu coraz pilniej obserwuje ludzi, reaguje strachem i płaczem na obcych, odpowiada gaworzeniem i głośnym śmiechem na głos i uśmiech, usiłuje zwrócić na siebie uwagę, reaguje zadowoleniem i przytulaniem się na pieszczotę.

W 7 —8 miesiącu dziecko poznaje otaczające je znajome przed­mioty, obserwuje je, bierze do ręki, postukuje nimi i potrząsa, wsłu­chuje się w wydobywające się przy tym dźwięki, wkłada wszystko do ust. Zna swoje zabawki i zaczyna ich szukać wokół siebie, gdy się je schowa. W procesach poznawczych biorą w tym okresie życia udział wszystkie zmysły: wzrok, słuch, dotyk, smak i powonienie. Wkładanie wszystkiego do ust jest jedną z form poznawania świata.

W 9 miesiÄ…cu dziecko zaczyna naÅ›ladować mowÄ™ i proste gesty, rozumie znaczenie prostych słów i swoje imiÄ™. Bierze udziaÅ‚ w pro­stych zabawach z dorosÅ‚ymi, coraz częściej okazuje swojÄ… wolÄ™ doma­gajÄ…c siÄ™ gwaÅ‚townie upragnionego przedmiotu, obecnoÅ›ci bliskich mu osób czy wziÄ™cia na rÄ™ce. W tym okresie życia pojawiajÄ… siÄ™ pierwsze sÅ‚owa: mama, tata, baba, daj – poczÄ…tkowo powtarzane za dorosÅ‚ym, a nastÄ™pnie wymawiane ze zrozumieniem.

MiÄ™dzy 9 i 12 miesiÄ…cem życia nastÄ™puje szybki rozwój spraw­noÅ›ci poruszania siÄ™, coraz lepsze rozumienie słów i stopniowy rozwój mowy. Przyswajanie nowych słów zaczyna siÄ™ od ich rozumienia. Pod koniec pierwszego roku życia dziecko potrafi na polecenie pokazać części swego ciaÅ‚a, osoby z otoczenia. Rozumie proste polecenia i za­kazy, jak „daj”, „weź”, „nie wolno”. RozumiejÄ…c znaczenie wielu słów, samo potrafi wymówić zaledwie parÄ™ dwusylabowych wyrazów. Rozwój umysÅ‚owy niemowlÄ™cia jest Å›ciÅ›le zwiÄ…zany z rozwojem czynnoÅ›ci ru­chowych. Dlatego oceniajÄ…c poziom rozwoju bierze siÄ™ pod uwagÄ™ sprawność ruchowÄ…, umiejÄ™tnoÅ›ci manipulacyjne, zdolność nawiÄ…zy­wania kontaktu z dorosÅ‚ym, rozwój mowy.