Kłębuszkowe zapalenie nerek może być spowodowane dwoma rodza­jami reakcji immunologicznej. Po pierwsze, może być odpowiedzią organizmu na krążące w nim kompleksy złożone z antygenu i skiero­wanych przeciw niemu przeciwciał. (Dość dobrze poznana jest rola an­tygenów paciorkowcowych w ostrym kłębuszkowym zapaleniu nerek). Po drugie, może być wywołane reakcją autoagresji polegającej na powstaniu przeciwciał przeciw własnej błonie podstawnej kłębuszków nerkowych. Tylko czasami udaje się ustalić przyczynę zapoczątkowu­jącą reakcje immunologiczne, prowadzące do uszkodzenia kłębuszków nerkowych.

Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek jest u dzieci najczęstszą po­stacią kłębuszkowego zapalenia nerek. Występuje ono po 10-20 dniach najczęściej po przebytym zakażeniu paciorkowcowym (angina, płonica, liszajec skóry) lub innymi bakteriami albo wirusami, których antygeny powodują wytwarzanie przeciwciał. Kompleksy antygen — -przeciwciało przechodząc przez kłębuszki nerkowe zapoczątkowują w nich proces zapalny.

Objawami klasycznymi ostrego kłębuszkowego zapalenia nerek są obrzęki, podwyższone ciśnienie krwi, zmniejszenie ilości wydalane­go moczu (skąpomocz) lub bezmocz. W moczu występuje białko, krwinki czerwone i wałeczki. U niektórych występują tylko zmiany w moczu, a u innych choroba przebiega bardzo gwałtownie. Nagły wzrost ciśnienia krwi może powodować napady drgawkowe, czasami dołącza się niewydolność krążenia. Skąpomocz lub bezmocz może pro­wadzić do nagromadzenia w organizmie produktów przemiany materii i do zmian w składzie osocza, dając obraz ostrej niewydolności nerek. Niezależnie od nasilenia objawów w początkowym okresie, choroba kończy się zwykle pełnym wyzdrowieniem.

Leczenie polega na leżeniu w łóżku, dopóki utrzymuje siÄ™ nad­ciÅ›nienie, obrzÄ™ki i biaÅ‚komocz. Ponieważ może współistnieć zakażenie paciorkowcowe, stosowana jest penicylina. Dzieci z nadciÅ›nieniem, skÄ…pomoczem lub bezmoczem powinny być leczone w szpitalu, gdyż mogÄ… u nich wystÄ™pować objawy groźne dla życia. U dzieci tych trze­ba dwa razy na dobÄ™ kontrolować masÄ™ ciaÅ‚a, wykonywać okresowo badania krwi, głównie na poziom mocznika, sodu i potasu, stosować dietÄ™ z odpowiednim „dozowaniem” potasu, soli i biaÅ‚ka. Podawanie pÅ‚ynów ogranicza siÄ™ w zależnoÅ›ci od iloÅ›ci wydalanego moczu, biorÄ…c pod uwagÄ™ masÄ™ ciaÅ‚a. Stosowane sÄ… silnie dziaÅ‚ajÄ…ce leki moczopÄ™d­ne. Przy nasilonych objawach ostrej niewydolnoÅ›ci nerek zabiegiem ratujÄ…cym życie jest dializa. DÅ‚ugo utrzymujÄ…cy siÄ™ biaÅ‚komocz, przedÅ‚użajÄ…ca siÄ™ niewydolność nerek — stanowiÄ… wskazanie do wykonania biopsji nerki w celu przeprowadze­nia badania jej skrawka w mikroskopie. Czasami bowiem, mimo po­czÄ…tkowych objawów sugerujÄ…cych ostre kÅ‚Ä™buszkowe zapalenie ne­rek, badanie mikroskopowe wskazuje na inne postacie kÅ‚Ä™buszkowego zapalenia nerek o gorszym rokowaniu i wymagajÄ…ce innego leczenia.

Inne postacie kłębuszkowego zapalenia nerek. Współczesny po­dział kłębuszkowych zapaleń nerek opiera się na kryteriach morfolo­gicznych. Dla ustalenia rozpoznania konieczne jest więc w większości przypadków wykonanie biopsji nerki. Skrawek nerki do badania w mikroskopie może być pobrany za pomocą specjalnej igły lub drogą operacyjną. Wybór metody zależy od wieku i stanu dziecka.