Regulacja przemiany wapnia i fosforu

Głównym rezerwuarem wapnia (Ca) i fosforu (P) w organizmie są kości. Odpowiednie stężenie tych składników mineralnych w surowicy krwi jest jednym z istotnych czynników warunkujących prawidłowe uwapnienie kości. W diecie dziecka wapń i fosfor są zawarte głównie w mleku, serze i mięsie. Głównymi regulatorami przemiany wapnia i fosforu są: witamina D oraz hormony: parathormon i kalcytonina.

Witamina D pochodzenia roślinnego zwana jest ergokalcyferolem lub witaminą D2. Witamina D pochodzenia zwierzęcego nazy­wana jest cholekalcyferolem lub witaminą D3. Witamina D3 występuje obficie w tranie ryb i wielorybów oraz powstaje w skórze człowieka pod wpływem nadfioletowego promieniowania słonecznego. W Polsce preparat witaminy A + D3 jest produkowany w kroplach i kapsułkach, witaminy D3 w perełkach, w kroplach i kapsułkach. Ak­tywność tych preparatów jest ściśle określona. Witaminę A + D3 stosu­je się w zapobieganiu krzywicy w pierwszych 3 miesiącach życia. Od 4 miesiąca życia, gdy dziecko ma zapewnioną dostateczną podaż witami­ny A w diecie, stosuje się witaminę D bez dodatku witaminy A. Dzia­łanie witamin D2 i D3 jest u człowieka takie samo.

Podana doustnie lub powstająca w skórze witamina D jest nieczyn­na. Podlega ona przemianom chemicznym w wątrobie, a potem w ner­kach. W wyniku tych przemian powstaje w nerkach czynna postać wi­taminy D, czyli kalcytriol (1,25-dwuhydroksy-witamina D3 = 1,25-dwuhydroksycholekalcyferol). Metabolit ten zwiększa wchłania­nie wapnia w przewodzie pokarmowym i zwiększa przesunięcia wap­nia i fosforu w kościach (rys. na s. 1374). Powstaje on w nerkach szczególnie obficie, gdy dieta jest uboga w wapń. Pozwala to na ma­ksymalne wykorzystywanie wapnia z diety, w której jest go mało. Za­potrzebowanie na witaminę D, wapń i fosfor jest największe w okre­sach najintensywniejszego wzrostu. Niedobór tej witaminy w rosną­cym organizmie prowadzi do krzywicy.

Parathormon jest hormonem peptydowym wydzielanym do krwi przez przytarczyce. Bodźcem zwiększającym jego wydzielanie jest spa­dek poziomu wapnia w surowicy krwi; wysoki poziom wapnia hamuje jego wydzielanie. Parathormon powoduje wzrost poziomu wapnia w surowicy krwi i obniżenie poziomu fosforu. Dzieje się tak poprzez uwalnianie wapnia z kości, zwiększone wchłanianie wapnia w przewo­dzie pokarmowym i zwiększone wydalanie fosforu w moczu. Parathor­mon jest niezbędny do powstawania aktywnej postaci witaminy D w nerkach.

Kalcytonina jest hormonem peptydowym wydzielanym przez tar­czycę. Wzrost poziomu wapnia w surowicy krwi pobudza wydzielanie tego hormonu. W przeciwieństwie do parathormonu powoduje on od­kładanie wapnia w kościach i obniża jego poziom w surowicy krwi, zmniejsza powstawanie aktywnej postaci witaminy D w nerkach, zwiększa wydalanie fosforu w moczu i obniża jego poziom w surowicy krwi.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.