Zapalenie oskrzeli jest to stan zapalny błony śluzowej drzewa oskrzelowego, najczęściej poprzedzony nieżytem nosogardła. Przy­czyną ostrego zapalenia oskrzeli z reguły są zakażenia wirusowe. Zakażenia bakteryjne dołączają się jako nadkażenia. Do nadkażenia bakteryjnego dochodzi najczęściej u dzieci z istniejącymi już uprzednio zmianami w śluzówce oskrzeli, np. u dzieci alergicznych, w przypadkach szybko po sobie następujących zakażeń wirusowych.

Głównym objawem jest kaszel, niekiedy bardzo męczący, wystę­pujący napadowo, początkowo suchy, później wilgotny. Czasami ka­szel może prowokować wymioty. U niemowląt mogą dominować obja­wy ogólne: gorączka, zmiana zachowania dziecka, utrata łaknienia, niepokój. W niektórych przypadkach może wystąpić duszność z wyraź­nym utrudnieniem wydechu spowodowana zwężeniem światła oskrzeli, czyli obturacją. Obturacja spowodowana jest przez obrzęk i prze­krwienie błony śluzowej, nagromadzenie w oskrzelach wydzieliny, czę­sto i kurczem oskrzeli. Mówi się wtedy o obturacyjnym zapa­leniu oskrzeli.

Leczenie ostrego zapalenia oskrzeli jest przede wszystkim objawowe. Polega na nawilżaniu powietrza, obfitym poje­niu dziecka, podawaniu leków rozrzedzających wydzielinę w oskrze­lach i ułatwiających wykrztuszanie, salicylanów, preparatów wapnio­wych, leków likwidujących skurcz mięśniówki oskrzeli, leków przeciw- alergicznych. Czasami w ciężkich lub przewlekających się stanach chorobowych stosowany jest antybiotyk.

Zapalenie oskrzelików jest to ostra choroba zakaźna, występująca u najmłodszych dzieci między 4 — 24 miesiącem życia. Czynnikiem wy­wołującym są wirusy, przede wszystkim tzw. wirus syncytialny (RSV). Choroba występuje na ogół epidemicznie późną jesienią i wczesną wiosną. Przebieg jej może być bezgorączkowy. Wśród obja­wów chorobowych dominuje duszność, szybko nasilające się znaczne przyspieszenie oddechu, utrudnienie wydechu, często sinica. W przy­padkach łagodnych objawy te po 3-4 dniach powoli ustępują, w cięż­szych — szybko mogą narastać objawy niewydolności oddychania mo­gące prowadzić nawet do zgonu. Rentgen klatki piersiowej^ w takich przypadkach z reguły wykazuje bardzo znaczne rozdęcie płuc, czasami z odcinkowymi niedodmami i wzmożeniem rysunku śródmiąższowego płuc. Odróżnienie zapalenia płuc i zapalenia oskrzelików jest często niemożliwe.

Leczenie powinno być prowadzone w szpitalu. Prawie zawsze ko­nieczne jest podawanie tlenu. Ważne jest utrzymanie równowagi wod- no-elektrolitowej oraz drożności dróg oddechowych. Stosowane są in­halacje, a w niektórych przypadkach ochronnie antybiotyki (obawa przed nadkażeniem bakteryjnym).