W pierwszym miesiącu życia dziecko powinno być karmione 7 razy dziennie co 3 godz., najlepiej o godz.: 6, 9, 12, 15, 18, 21 i 24. Od 2 poło­wy pierwszego miesiąca życia wystarcza 6 karmień z 9-godzinną prze­rwą nocną od 21 do 6 rano. Jeśli dziecko płacze w nocy lub między karmieniami, można mu podać pierś lub lekko osłodzoną wodę: na szklankę wody łyżeczka cukru. Cukier z wodą należy zagotować. Poje­nie między karmieniami jest konieczne w czasie upałów i u dzieci go­rączkujących. Czas trwania karmienia piersią powinien wynosić 15 — 20 min. Jeśli dziecko zasypia w czasie karmienia, trzeba je budzić. Dłuższe karmienie jest celowe tylko wtedy, gdy w pierwszych dniach po porodzie matka ma mało pokarmu i trzeba pobudzić jego wydziela­nie lub gdy niemowlę jest słabe i ma trudności w ssaniu.

Witaminy. Mimo iż pokarm kobiecy zawiera witaminy C i A, jed­nak ilość witamin jest w nim niewystarczajÄ…ca. Witaminy, soki owo­cowe i jarzynowe, zupÄ™ jarzynowÄ… i żółtko wprowadza siÄ™ u niemowlÄ…t karmionych piersiÄ… nieco później niż u dzieci karmionych sztucznie. Dzieciom donoszonym po 2 tygodniach życia, a dzieciom niedonoszonym od 2 tygodnia należy podawać 3 — 5 kropli witaminy A + D₃, tak aby zapewnić im. ok. 2000 j.m. (jednostek miÄ™dzynarodowych) witami­ny A i 500—1000 j.m. witaminy D₃ na dobÄ™. Jedna kropla wodnego roztworu witaminy A + D₃ Polfa zawiera 580 j.m. witaminy A i 290 j.m. witaminy D₃. Jedna kropla wodnego roztworu witaminy D₃ zawie­ra 500 j.m. Witaminy te najle­piej jest podawać w Å‚yżeczce odciÄ…gniÄ™tego pokarmu lub mieszanki.

Soki jarzynowe i owocowe. Podawanie ich należy rozpocząć już w 3 miesiącu życia, aby w ten sposób zapewnić dziecku dowóz soli mine­ralnych, niewielkich ilości żelaza i witaminy C. Podawanie soku roz­poczyna się od 1 łyżeczki (5 g) i zwiększa codziennie o 1 łyżeczkę aż do porcji 10-15 łyżeczek. Jeśli przy zwiększaniu ilości soku wystąpią luźne stolce, należy przez parę dni poprzestać na poprzedniej ilości. Dzieciom źle tolerującym nawet małe ilości soku podawanie trzeba rozpocząć od paru kropli i zwiększać bardzo powoli. Oprócz soków wskazane jest podawanie (już od 3 tygodnia życia) 50 mg (1/2 tabletki) witaminy C i 1,5 mg (1/2 tabletki) witaminy B_x rozpuszczonych w ły­żeczce przegotowanej wody, ponieważ pokarm kobiecy i mieszanki z mleka sproszkowanego lub krowiego zawierają zbyt małe ilości tych witamin.

Soki podaje się między karmieniami w 1 lub 2 porcjach. Soki powin­ny być przygotowane z dostępnych w danym sezonie jarzyn i owoców bogatych w witaminę C. Najlepiej jest jako pierwsze podawać soki z marchwi i jabłek, które są dostępne przez cały rok. Soki te są dobrze tolerowane przez młode niemowlęta, ponieważ jednak nie są bogate w witaminę C, należy ją dodatkowo podawać w postaci tabletek. Mar­chew powinna pochodzić z gleby nie nawożonej sztucznymi nawozami. Po dojściu do należnej porcji tych soków, można wprowadzać inne so­ki z sezonowych owoców. Ze 100 g owoców uzyskuje się ok. 50 g soku. Wszystkie naczynia i narzędzia używane do podawania witamin oraz przygotowywania soku, a także same owoce i warzywa muszą być sta­rannie umyte, spłukane pod bieżącą wodą i sparzone wrzątkiem. Jeśli sok jest kwaśny, np. z porzeczek lub z cytryny, trzeba go rozcieńczyć przegotowaną wodą z cukrem. Dzieciom ze skłonnością do zaparć soki owocowe można podawać w większych ilościach dochodząc stopniowo do ilości, przy której stolce są prawidłowe. W 4 lub 5 miesiącu życia dziecka soki owocowe stopniowo zastępuje się roztartymi owocami. Owoce, podobnie jak soki, należy podawać między karmieniami, moż­na je podzielić na dwie porcje w ciągu dnia.

Zupa jarzynowa. Dziecku 5-miesiÄ™cznemu jedno karmienie piersiÄ…, najlepiej w porze przyszÅ‚ego obiadu, zastÄ™puje siÄ™ zupÄ… jarzynowÄ… w iloÅ›ci 150 — 200 ml (zob. Przepisy dla niemowlÄ…t, s. 1183). Dostarcza ona soli mineralnych i żelaza. W tym okresie witaminÄ™ A + D₃ „za­mienia siÄ™” na witaminÄ™ D₃. NiemowlÄ™ 5-miesiÄ™czne karmi siÄ™ 5 razy dziennie: 4 razy piersiÄ…, raz zupÄ… jarzynowÄ…. JeÅ›li karmione piersiÄ… dziecko źle przybywa na wadze lub ma napady kolki, zupÄ™ jarzynowÄ… można podać o miesiÄ…c wczeÅ›niej. Dobrze rozwijajÄ…cym siÄ™ karmio­nym piersiÄ… dzieciom można przesunąć podawanie zupy o miesiÄ…c póź­niej. W sytuacji takiej trzeba – po podwojeniu przez dziecko urodzeniowej masy ciaÅ‚a – podawać żelazo w dawkach zapobiegajÄ…cych nie­dokrwistoÅ›ci. NiemowlÄ™ 6-miesiÄ™czne otrzymuje papkÄ™ jarzynowÄ…. Po skoÅ„czeniu 7 miesiÄ™cy dodaje siÄ™ 10 g gotowanego miÄ™sa i pół żółtka. Żółtko rozprowadza siÄ™ w potrawach i zagotowuje. Ważne jest, aby zmiany w diecie dziecka wprowadzać stopniowo. Nie należy rozpoczy­nać podawania dwóch nowych potraw jednoczeÅ›nie. Godziny karmie­nia dziecka od 6 miesiÄ…ca życia: 6, 9³⁰, 13, 16³⁰, 20.

Papkowate pokarmy (roztarte owoce, papki jarzynowe, miÄ™so) nale­ży podawać Å‚yżeczkÄ…. Jest to korzystniejsze niż rozcieÅ„czanie ich zupÄ… lub wodÄ… i podawanie przez smoczek. Gdy dziecko zaczyna dostawać papkÄ™ jarzynowÄ…, trzeba zmniejszyć ilość zupy i roztartych w niej wa­rzyw, tak aby Å‚Ä…czna ilość surowych warzyw używanych do przygoto­wania posiÅ‚ków wynosiÅ‚a 200 – 250 g na dobÄ™ pod koniec pierwszego roku życia.

W 7 miesiÄ…cu podaje siÄ™ kisiel mleczny na mleku modyfikowanym (Laktowit 0 lub Bebiko 1) z owocami.

Między 8 i U miesiącem przerywa się karmienie piersią, jeśli nie przypada to na miesiące letnie. W okresie lata dobrze jest zachować choć jeden raz na dzień karmienie piersią, gdyż pokarm kobiecy chro­ni dziecko przed biegunkami zakaźnymi, które w lecie występują dość często.

W 9 — 10 miesiącu życia wprowadza się stopniowo:

1 x 200 ml mleko modyfikowane (Laktowit 0 lub Bebiko 1) z 10 g

płatków kukurydzianych

1 x 200 ml mleko modyfikowane z sucharkiem

1 x 200 ml ryż lub kasza kukurydziana na mleku modyfikowanym.

Zwiększa się ilość mięsa (15 g) przygotowując je w postaci pulpeta gotowanego.

W 11 miesiącu podaje się lane kluski na mleku modyfikowanym, cienką kromkę pytlowego chleba, 1 g masła i 5 g chudej wędliny, 20 g mięsa.

W 12 miesiącu wprowadza się 40 g twarożku ze szczypiorkiem, zie­mniaki puree, jajecznicę przygotowaną na parze, mleko ukwaszone, ilość mięsa zwiększa się do 25 g.

W razie braku Laktowitu lub Bebiko może być przydatny schemat żywienia oparty na mleku sproszkowanym rozcieńczonym, co jest wy­soce niedoskonałym sposobem modyfikacji mleka. Jeszcze mniej odpo­wiednie jest używanie płynnego mleka krowiego.