Mikrozaburzenia czynności ośrodkowego układu nerwowego należą do stosunkowo lekkich zaburzeń funkcji psychicznych dziecka. W piś­miennictwie światowym są one określane różnie, jako dziecięcy zespół psychoorganiczny, minimalne uszkodzenia mózgu, mikrouszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, minimalne dysfunkcje mózgowe lub małe dysfunkcje neurologiczne, lekka encefalopatia itp. Mikrozabu­rzenia czynności ośrodkowego układu nerwowego występują głównie u chłopców — 4 do 9 razy częściej niż u dziewcząt, przy na ogół odpowiednim Jo wieku rozwoju umysłowym.

Przyczyny mikrozaburzeń czynności ośrodkowego układu nerwo­wego nie są dotychczas jednolicie ustalone. Według większości bada­czy, mikrozaburzenia powstają na podłożu organicznych usz­kodzeń neuronów mózgu, np. w czasie nieprawidłowej ciąży, patologicznego porodu i na skutek złego stanu dziecka po porodzie, urazów czaszkowo-mózgowych we wczesnym dzieciństwie itp. Inni ba­dacze uważają, że mikrozaburzenia są skutkiem patologii pro­cesów biochemicznych w mózgowiu, a ostatnio wysuwa się koncepcje, że determinują je genetycznie uwarunkowane zaburzenia neurohormonów (amin katecholowych i indoloamin).

Objawy w większości przypadków występują już w pierwszych 3 la­tach życia pod postacią wzmożonej wrażliwości na szkodliwe czynniki zewnętrzne, płaczliwości, zaburzeń snu i apetytu. W wieku przedszkol­nym nabierają charakteru tzw. zespołu nadpobudliwości psychoruchowej, przejawiającego się zwiększoną ruchliwością, bezładną, mało celową aktywnością, negatywizmem, uporem, agresyw­nością, zmiennością zainteresowań, zaburzeniami uwagi i zmianami nastroju oraz trudnościami adaptacji do środowiska.

Rozpoznanie ustala się najczęściej dopiero wtedy, gdy dziecko roz­poczyna naukę szkolną. Przy utrzymującym się nadal niepokoju ru­chowym i złej koncentracji uwagi, pojawiają się bowiem specyficzne trudności w nabyciu umiejętności czytania (dysleksja) i pisania (dysgrafia, która może występować bez zaburzeń w czytaniu).

Dysleksja i dysgrafia charakteryzują się zaburzonym tempem czyta­nia i pisania, błędami w różnicowaniu liter i sylab zbliżonych do sie­bie graficznie czy dźwiękowo, opuszczaniem lub dodawaniem liter i sy­lab zbliżonych do siebie graficznie czy dźwiękowo, opuszczaniem lub dodawaniem liter i sylab na początku, w środku czy na końcu wyrazu, agramatyzmami. Do pedagogicznego stwierdzenia dysleksji i dysgrafii konieczne jest badanie psychologiczne dziecka w celu oceny spraw­ności jego funkcji umysłowych i percepcyjno-motorycznych. Dziecko musi zbadać także lekarz, aby ocenić jego stan fizyczny, neurologicz­ny i emocjonalny.

Leczenie polega na jak najwcześniejszej reedukacji (w pierwszych trzech latach nauczania podstawowego) i oddziaływaniach psychote­rapeutycznych w relacji: dziecko — środowisko rodzinne— szkoła oraz – w niektórych przypadkach – na podawaniu środków farmakolo­gicznych pod kontrolą lekarską.

Reedukacja polega na prowadzeniu z dziećmi określonych ćwi­czeń z trudnościami odpowiednio stopniowanymi, np. na uczeniu dzie­ci odwzorowywania kształtów różnych figur geometrycznych, składa­nia figur pociętych na kawałki — wg wskazanego wzoru, układania różnych łamigłówek, mozaik.