Bakteryjne zapalenie wsierdzia jest to poważne powikłanie zarówno wrodzonych, jak i nabytych wad serca. W chorobie tej występują zmiany zapalne w wyściółce serca — we wsierdziu, na zastaw­kach, a czasem w obrębie ścian tętnic. Typową zmianą są wyrośla brodawkowate składające się z bakterii, skrzeplin, włóknika oraz z krwi. W obrębie ich następuje rozplem komórek i nowotworze- nie naczyń. Wyrośla brodawkowate są bardzo kruche. Ich cząsteczki uniesione prądem krwi mogą być przyczyną zatorów, tj. zaczopowania naczynia krwionośnego w różnych narządach i skórze.

Przyczyną podostrego bakteryjnego zapalenia wsierdzia są drobnoustroje, które dostają się do krwioobiegu z róż­nych ognisk zakażenia, takich jak np. ropnie okołozębowe czy zmiany w migdałach podniebnych. U dzieci z wadami serca szczególnie ważne jest leczenie wszelkich tzw. ognisk zakażenia. Do przejściowego wysiewu bakterii do krwi dochodzi często w czasie nawet drobnych zabiegów, takich jak usunięcie zęba, nacięcie ropnia. Również po za­biegach operacyjnych układu moczowego, jamy brzusznej może wystą­pić przejściowa bakteriemia (krążenie bakterii w krwi). Przyczy­ną bakteryjnego zapalenia wsierdzia mogą być także zabiegi operacyj­ne na sercu, z tego względu zawsze zapobiegawczo podaje się antybio­tyki. U dzieci z wrodzonymi i nabytymi wadami serca zapadających na częste zakażenia dróg oddechowych stosuje się profilaktycznie pe­nicylinę.

Zapalenie wsierdzia mogą wywołać różne bakterie. Najczęściej są to: paciorkowiec zieleniący (występujący często w gardle zdrowych dzieci), paciorkowiec kałowy (enterokok) znajdujący się w jelitach osób zdro­wych oraz gronkowiec złocisty, który występuje nawet na zdrowej skórze i jest najczęstszą przyczyną ropni. Ponadto zapalenie wsierdzia mogą wy­woływać inne drobnoustroje, m.in. także niektóre grzyby.

Objawy. Początek choroby jest r(a ogół podstępny. Może występo­wać złe samopoczucie, bladość, łatwe męczenie się, utrata apetytu, chudnięcie. Bardzo charakterystyczne są stany gorączkowe występu­jące bez widocznej przyczyny. Z posiewów krwi pobranej kilkakrotnie w ciągu doby udaje się na ogół wyhodować bakterie, co stanowi po­twierdzenie rozpoznania. W niektórych przypadkach wyrośla bakteryj­ne widoczne są w badaniu echokardiograficznym.

Wykonanie antybiogramu (badanie wrażliwości bakterii na antybio­tyki) umożliwia stosowanie odpowiedniego leczenia, które jest dłu­gotrwałe i musi być prowadzone w szpitalu.

U dzieci z bakteryjnym zapaleniem wsierdzia nie są wykonywane żadne zabiegi operacyjne. Jedynie w wyjątkowych przypadkach, kiedy ogniskiem zapalenia wsierdzia jest uszkodzona, zakażona zastawka, wykonuje się — mimo toczącego się procesu zapalnego — zabieg ope­racyjny wymiany zastawki.