Chłoniaki złośliwe obejmują dwie podstawowe choroby: ziarnicę złośliwą i nieziarnicze chłoniaki złośliwe, różniące się objawami, przebiegiem, a przede wszystkim wrażliwością na lecze­nie i rokowaniem. Chłoniaki złośliwe stanowią istotny problem, po­nieważ po białaczkach i guzach ośrodkowego układu nerwowego właś­nie te nowotwory układu limfatycznego u dzieci znajdują się na trze­cim miejscu pod względem częstości występowania.

Chłoniaki są chorobami rozrostowymi tkanki limfoidalnej, do której zalicza się grasicę oraz obwodowy układ chłonny, tj. węzły chłonne, śledzionę, aparat chłonny przewodu pokarmowego i układu oddecho­wego, układ siateczkowo-śródbłonkowy różnych narządów i szpiku.

Tkanka limfoidalna bierze udział w procesach odpornościowych, dlatego też nowotwory układu chłonnego określa się też nazwą no­wotworów układu odpornościowego.

Ziarnica złośliwa

Ziarnica złośliwa u dzieci rzadko pojawia się przed 4 r. życia. Częś­ciej występuje u chłopców.

Objawy. We wczesnym okresie choroby zmiany występują prze­ważnie w węzłach szyjnych, które ulegają powiększeniu, podobnie jak przy zakażeniach jamy ustnej lub gardła. Najczęściej atakowa­ne są węzły w dolnym odcinku szyi. W dalszym etapie choroby licz­ba zajętych niebolesnych węzłów stopniowo zwiększa się, rosną też ich rozmiary. Węzły stopniowo stają się coraz twardsze, zrastają się ze sobą i tworzą pakiety. Zmiany na szyi często występują jedno­stronnie, a przy zmianach obustronnych z reguły są niesymetryczne. Węzły chłonne na szyi w ziarnicy złośliwej ulegają powiększeniu u ok. 90% dzieci, rzadziej zajęte bywają węzły pacho­we i pachwinowe. Szczególnie charakterystyczne jest powiększenie węzłów nadobojczykowych, łączące się często z powiększeniem węz­łów śródpiersia.

U części dzieci chorobie towarzyszą objawy ogólne: spadek masy ciała, poty nasilające się nocą, gorączka oraz świąd skóry. Może wy­stąpić narastające powiększenie śledziony i wątroby.

Rozpoznanie choroby opiera się przede wszystkim na wykonaniu tzw. biopsji, czyli chirurgicznym pobraniu tkanki węzła chłonnego i wykonaniu badań histopatologicznych. Stwierdzenie obecności ko­mórek Reeda — Sternberga i Hodgkina potwierdza rozpoznanie.

Leczenie polega na stosowaniu odpowiednich leków cytostatycz­nych oraz radioterapii. Leczenie prowadzone jest w ośrodkach specja­listycznych.

Rokowanie zależy od stopnia zaawansowania choroby, od wystÄ™po­wania objawów ogólnych oraz od wieku chorego. WczeÅ›nie wdrożone i konsekwentnie prowadzone leczenie w ziarnicy niezaawansowanej da­je ponad 85% wyleczeÅ„, a w ziarnicy już rozsianej coraz częściej pro­wadzi do wieloletnich remisji. Bezobjawowe okresy utrzymujÄ…ce siÄ™ 4 – 5 lat dajÄ… dużą nadziejÄ™ na wyleczenie.