Wyprysk kontaktowy jest to uczulenie skóry na bezpośredni kon­takt z alergenem. Reakcja immunologiczna, wg której powstają ww. zmiany, nosi nazwę reakcji komórkowej, opóźnionej (delayed) lub reakcji typu IV. Główną rolę odgrywają tu nie przeciwciała, jak w poprzednich reakcjach (typu I, II, III), lecz uczulo­ne limfocyty, które po kontakcie z alergenem uwalniają wiele substan­cji chemicznych, zwanych limfokinami. Są one mediatorami w tym typie reakcji, prowadzącymi do wystąpienia zmian.

Wyprysk kontaktowy jest przede wszystkim chorobÄ… ludzi doros­łych, czÄ™sto zawodowÄ… (robotnicy pracujÄ…cy przy barwieniu tkanin, wyprawianiu skór, produkcji kosmetyków i Å›rodków czystoÅ›ci, leków, pielÄ™gniarki). Poprzez kontakt mogÄ… siÄ™ również uczulać dzieci, np. na formalinÄ™ używanÄ… przy produkcji tkanin ubraniowych – dziecko uczuÅ‚a siÄ™ przez ubranie wÅ‚asne lub osób dorosÅ‚ych, które noszÄ… dziec­ko na rÄ™kach. Powtarzany kontakt z tkaninÄ… zawierajÄ…cÄ… Å›lady forma­liny „wystarcza” do uczulenia zwÅ‚aszcza wówczas, gdy na skórÄ™ dziec­ka dziaÅ‚ajÄ… wczeÅ›niej czynniki chemiczne, mechaniczne lub termiczne (np. pocenie nasila zmiany kontaktowe). Wyprysk kontaktowy mogÄ… wywoÅ‚ywać guziki metalowe, zamki bÅ‚yskawiczne, oprawki okularów, niklowe zegarki (nikiel), nożyczki, atrament, farby, papier gazetowy (chrom), zabawki gumowe i wiele innych. Wyprysk kontaktowy nie jest chorobÄ… atopowÄ…, ale skaza atopowa uÅ‚atwia jego wystÄ…pienie.