Wstrząs anafilaktyczny jest najgroźniejszą postacią aler­gii. Występuje natychmiast lub po kilkunastu minutach od podania alergenu. Im szybciej pojawiają się objawy, tym gorzej rokują. Cięż­ki wstrząs charakteryzuje się spadkiem ciśnienia, objawami zapaś­ci, bladością, dusznością, czasem wymiotami, biegunką, pokrzywką. Może wystąpić zatrzymanie czynności serca, bezdech, sinica, drgawki i śmierć. W postaciach łagodniejszych objawia się niepoko­jem, świądem, złym samopoczuciem, potami, przyspieszeniem czynnoś­ci serca, pokrzywką, bólem głowy, brzucha. Objawy wstrząsu występu­ją najczęściej po lekach, ukłuciu przez owady, po wstrzyknięciu pre­paratów gamma-globuliny, po niektórych pokarmach (np. mleko, biał­ko). Nasilenie objawów zależy od dawki i drogi wprowadzenia sub­stancji uczulającej. Najbardziej niebezpieczne jest wprowadzenie aler­genu drogą iniekcyjną (przez wstrzyknięcie). Wstrząs anafilaktyczny wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej.

Nieatopowe choroby alergiczne

Mechanizmem immunologicznym nieatopowych chorób alergicznych może być reakcja typu III, zwana też reakcją kompleksów im­munologicznych antygen — przeciwciało + komplement. W toku reakcji alergeny łączą się z przeciwciałami IgG tworząc kompleksy, które przyłączają dopełniacz (komplement). Dalej proces przebiega wielokierunkowo i prowadzi do: uwalniania histami­ny z komórki tucznej, wzmożonej przepuszczalności naczyń, uwalnia­nia enzymów proteolitycznych, tworzenia mikrozakrzepów w drobnych naczyniach, a w końcowej fazie do uszkodzenia tkanki.